ອິວມຽນ

ອາຊີບຂອງຊົນເຜົ່າ ອິວມຽນ

ການດຳລົງຊີວິດທາງດ້ານເສດຖະກິດ, ເຂົາເຈົ້າມີອາຊີບຕົ້ນຕໍກໍ່ແມ່ນ: ໃນການເຮັດໃຫ້ປູກເຂົ້າຈ້າວ, ພ້ອມກັນນັ້ນກໍ່ຍັງປູກພືດສຳຮອງ ຫຼາຍຊະນິດ ເພື່ອຮັບໃຊ້ຊີວິດປະຈຳວັນຂອງຄອບຄົວຄື: ສາລີ, ມັນຕົ້ນ, ມັນດ້າງ, ໝາກຖົ່ວແລະພືດຜັກຕ່າງໆ, ສັດທີ່ຊົນເຜົ່ານີ້ນິຍົມລ້ຽງໄດ້ແກ່: ງົວ, ຄວາຍ, ມ້າ, ແບ້, ໝູ, ໝາ, ເປັດ ແລະ ໄກ່. ພິເສດ ຊົນເຜົ່າອີວມ້ຽນມີມູນເຊື້ອໃນການຖັກແສ່ວ ແລະຄ້າຂາຍນ້ອຍເພື່ອເສີມລາຍໄດ້ໃຫ້ແກ່ຄອບຄົວ.

ເຈ້ຍແມ່ນຜະລິດຈາກໜໍ່ໄມ້ເຊິ່ງເປັນສັນຍາລັກຂອງເງິນໃຊ້ປະກອບເຂົ້າໃນພິທີກຳການໄຫວ້ຜີ.

ທີ່ຕັ້ງບ້ານແລະເຮືອນ

ໃນສະໄໝກ່ອນ ການຕັ້ງບ້ານເຮືອນຂອງຊົນເຜົ່າ ອີວມຽນສ່ວນຫຼາຍແມ່ນຢູ່ເຂດທີ່ເປີ້ພູບ່ອນທີ່ສູງຊັນ, ມີອາກາດໜາວ ແລະມີສາຍນ້ຳລຳທານ, ລັກຊະນະເຮືອນຂອງເຂົາເຈົ້າເປັນເຮືອນຊັ້ນດຽວຕິດດິນ, ສອງຝາເຮືອນຊ້າຍຂວາມີປະຕູເຂົ້າອອກເບື້ອງລະປ່ອງຄື: ປະຕູຊ້າຍເຂົ້າບໍລິເວນຮັບແຂກ ປະຕູຍິງໄຂເຂົ້າສູ່ເຮືອນຄົວ, ສ່ວນປະຕູທີສາມເອີ້ນວ່າ: ປະຕູໃຫຍ່ໃຊ້ສຳລັບເຮັດພິທີກຳຕ່າງໆຢູ່ກົງກັນຂ້າມກັບຮ້ານບູຊາຜີ, ຊົນເຜົ່ານີ້ນັບຖືວ່າເຮືອນເປັນສິ່ງທີ່ກໍ່ສ້າງສິ່ງສັກສິດ. ສະນັ້ນ, ການປຸກເຮືອນ ຕ້ອງຫາມື້ຫາຍາມເພື່ອບໍ່ໃຫ້ຜິດຜີ ແລະ ກໍເພື່ອຄວາມປອດໄພກໍຄືຄວາມສຸກຂອງຄອບຄົວ.

ເຄື່ອງນຸ່ງຫົ່ມ

ນັບແຕ່ໃດໆມາ ຊົນເຜົ່າ ອີວມຽນ ແມ່ນມີເອກະລັກວັດຖະນະທຳທາງດ້ານການນຸ່ງຫົ່ມ ແລະ ເອ້ຍ້ອງທີ່ເປັນຂອງຊົນເຜົ່າຕົນ ໃນແຕ່ລະແຊງກໍ່ມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນອອກໄປເຊັ່ນ: ແມ່ຍິງໂດຍປົກກະຕິແລ້ວແມ່ນມີຄວາມນິຍົມນຸ່ງສົ້ງຂາລີບສີດຳ ແລະ ແສ່ວປາຍຂາໂສ້ງດ້ວຍດອກຝ້າຍຫຼາຍສີຄື: ສີແດງ, ສີຂາວ, ສີເຫຼືອງ ແລະ ສີຟ້າຢ່ອນລົງຮອດປາຍແຄ່ງ, ຫົ່ມເສື້ອແຂນຍາວສີດຳ ແລະ ຢູ່ສົ້ນຂອງແຂນເສື້ອໄດ້ມີການປັກແສ່ວເປັນລວດລາຍດ້ວຍຝ້າຍທີ່ມີສີສັນແຕກຕ່າງກັນເຊັ່ນ: ສີດຳ, ສີຂາວ ແລະ ແຂບຄໍເສື້ອດ້ວຍໝາກບັດ, ແວນສີແດງ, ສີບົວທັງປະດັບດ້ວຍເງິນຂັນຫ້ອຍໄວ້ຕາມໜ້າເອິກຂອງເສື້ອຊຸດໜຶ່ງໆມີນ້ຳໜັກປະມານ 1.5ກຣາມ, ໃສ່ຜ້າສີດຳຄຽນຫົວທີ່ມີຄວາມຍາວ 10ແມັດ, ສ່ວນຜ້າຄ້ອງຄໍແຕ່ລະແຊງຈະບໍ່ຄືກັນເຊັ່ນ: ມີຜ້າແລນ ຜ້າສີຂາວຍາວປະມານ 1ແມັດ, ມີການແຊ່ວປັກລວດລາຍຄ້ອງຄໍພາດລົງບ່າທາງໜ້າສອງເບື້ອງ. ນອກຈາກນີ້ແລ້ວກໍຍັງມີຜ້າສີດຳຄຽນແອວທີ່ແສ່ວດ້ວຍຜ້າສີແດງຢູ່ສອງສົ້ນແພ, ຜ້າພັນແຂນສີຂາວທີ່ໄດ້ຜະລິດດ້ວຍຕົນເອງ ແລະ ມີເຄື່ອວປະດັບເອ້ຍ້ອງທີ່ເຮັດດ້ວຍເງິນຄື: ປອກຄໍ, ປອກແຂນ, ປອກຂາ, ຕ້າງຫູ ແລະ ສາຍຄໍຍາວ. ໃນອາດີດແມ່ຍິງຊົນເຜົ່າອີວມ້ຽນບໍ່ນິຍົມໄສ່ເກີບ, ພັດມີຄວາມນິຍົມໄສ່ປອກແຂນ, ສາຍຄໍທີ່ເຮັດດ້ວຍເງິນເຊິ່ງມີນ້ຳໜັກສອງຂີດຂຶ້ນໄປ. ແຕ່ສຳລັບຜູ້ຊາຍແມ່ນມັກນຸ່ງໂສ້ງສີດຳຂາລີບຍາວພຽງປາຍແຄ່ງແສ່ວດ້ວຍຝ້າຍສີແດງຢູ່ປາຍຂອບຂາໂສ້ງ, ມີຄວາມນິຍົມຫົ່ມເສື້ອສີດຳ, ມີກະດຸມລະຫວ່າງສອງຂ້າງ, ໃນເສື້ອຊຸດໜຶ່ງປະດັບດ້ວຍເງິນຂັນປະມານ 25 ໜ່ວຍ ຂຶ້ນໄປ, ຜູ້ຊາຍທີ່ມີຄອບຄົວແລ້ວນັ້ນມີຄວາມນິຍົມໄສ່ໝວກສີດຳແຄບດ້ວຍສີແດງ.

ອາຫານແລະເຄື່ອງດື່ມ

ໃນສະໄໝກ່ອນ ສະພາບການກິນ ການດື່ມ ຫຼື ການດູດຂອງຊົນເຜົ່າອີວມຽນ ກໍຄືກັນກັບຊົນເຜົ່າອື່ນໆໃນປະເທດລາວເປັນຕົ້ນ: ເຂົາເຈົ້າໄດ້ອາໄສທຳມະຊາດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມອ້ອມຕົວຄື: ຫາລ່າເນື້ອສັດປ່າ, ຫາປາຕາມຫ້ວຍ, ຮອງ, ເກັບເດັດຜັກປ່າ, ໜໍ່ໄມ້ທີ່ຫາໄດ້ມາປຸງແຕ່ງເປັນອາຫານປະເພດຕ່າງໆເຊັ່ນ: ປະເພດແກງ, ລາບສຸກ, ລາບດິບ, ປິ້ງ, ໝົກດ້ວຍໃບຕອງ, ຫຼາມ ໄສ່ບັ້ງໄມ້ໄຜ່, ຕົ້ມຜັກ ແລະ ກິນເຂົ້າຈ້າວ, ປະເພດລົດຊາດຂອງອາຫານກໍ່ມີລັກສະນະ ເຄັມ ແລະ ເຜັດ. ການກິນຂອງຊົນເຜົ່າອີວມ້ຽນໃນເວລານັ້ນແມ່ນມີເຄື່ອງໃຊ້ໃນຄົວເຮືອນເຊັ່ນ: ຖ້ວຍ, ບ່ວງ, ໝໍ້ ແລະ ອື່ນໆແມ່ນອາໄສທຳມະຊາດ ແລະ ສິ່ງປະດິດຄິດແຕ່ງມາໃຊ້ປະຈຳວັນ ແລະ ບາງທ້ອງຖິ່ນກໍ່ຍັງເຫັນເທົ່າທຸກມື້ນີ້.

ມາຮອດໄລຍະໜຶ່ງພວກເຂົາກໍພັດທະນາດ້ານການປຸງແຕ່ງດ້ວຍການໃສ່ຜັກຫອມບົ່ວ, ຜັກຫອມ, ຜັກຫອມລາບ ແລະຫົວສີໃຄ, ເຊິ່ງມີລົດຊາດເພັດໜ້ອຍໜຶ່ງ, ເຄັມ, ບໍ່ຈືດຈາງເກີນໄປ. ໂດຍປະເພນີແລ້ວ ຊົນເຜົ່າອິວມ້ຽນ ແມ່ນນິຍົມດື່ມນ້ຳດິບທີ່ຕັກຈາກຫ້ວຍ, ຮອງ, ຄອງ, ບຶງ, ດື່ມເຫຼົ້າໃນເວລາງານດອງ ຫຼື ງານບຸນກ່ອນຈະກິນເຂົ້າຕ້ອງເອົາ ອາຫານແລະເຫຼົ້າ ຖວາຍຜີໄດ້ກິນກ່ອນໃນໄລຍະໜຶ່ງ ຄົນຈຶ່ງກິນໄດ້.

ຄວາມເຊື່ອຖືແລະງານບຸນ

ເຄື່ອງດົນຕີແລະສິນລະປະພື້ນເມືອງ

ດ້ານສິນລະປະວັນນະຄະດີ, ຊົນເຜົ່ານີ້ຈະມີເນື້ອຮ້ອງທຳນອງເສບ, ມີເພັງຮ້ອງເຢົາຢຸງ, ມີກອນຂັບ, ກອນລຳ, ຂັບຢ້າວທີ່ເປັນເອກະລັກຂອງຕົນເອງ, ພິເສດ ເຂົາເຈົ້າຍັງມີຕົວໜັງສືຂຽນດ້ວຍຕົວອັກສອນຈີນທີ່ເວົ້າເຖິງໂລກໄພໄຂ້ເຈັບ, ວິທີປິ່ນປົວ, ເວົ້າເຖິງດວງສະຕາ ແລະ ເວົ້າເຖິງຂວັນຈິດວິນຍານ. ນອກຈາກນັ້ນ, ເຂົາເຈົ້າຍັງມີເຄື່ອງດົນຕີເຊັ່ນ: ຄ້ອງ, ກອງ, ແຊັງ, ປີ່ ແລະ ເຄື່ອງແຕ່ງກາຍທີ່ເປັນເອກະລັກປະຈຳຊົນເຜົ່າຂອງເພດຊາຍ ແລະ ເພດຍິງ ເຊິ່ງປະກອບດ້ວຍສີສັນລວດລາຍຈາກສີໄມ້ລາຍມື ອັນປານີດ ແລະ ມາຈາກຄວາມຊຳນານຂອງຊົນເຜົ່ານັ້ນເອງ.

ພາສາປາກເວົ້າ

ພາສາປາກເວົ້າຂອງຊົນເຜົ່ານີ້ແມ່ນຈັດຢູ່ໃນໝວດພາສາມົ້ງ-ອິວມຽນ. ຊົນເຜົ່າ ອິວມຽນ ແລະ ຊົນເຜົ່າແລນແຕນ ມີຕົວໜັງສືຂຽນເຊິ່ງເປັນຕົວໜັງສືຈີນ, ຍ້ອນວ່າ: ຊົນເຜົ່ານີ້ສະໄໝກ່ອນແມ່ນອ່ານ ແລະ ຂຽນຈາກຜູ້ເປັນພໍ່ ຫຼື ຄູຄົນຈີນແມ່ນໃຊ້ຕົວອັກສອນຈີນບັນທຶກໃນພິທີກຳທາງສາດສະໜາ, ປະຫວັດການສືບສາຍຕະກຸນ ແລະ ອື່ນໆ.

ການສົມທຽບພາສາລາວ ກັບ ພາສາອິວມຽນ

ຄັດຈາກປື້ມບັນດາຊົນເຜົາໃນ ສປປ ລາວ